Op uitnodiging van de redactie van de CCZ-Nieuwsbrief mocht ik een bijdrage schrijven over de toekomst van de CCZ bibliotheken. Omdat de nieuwsbrief alleen naar CCZ leden gestuurd wordt en alleen voor hen online toegankelijk is, plaats ik mijn bijdrage ook op mijn weblog. Hierbij zijn ook een aantal extra verwijzingen opgenomen die niet zijn opgenomen in de CCZ Nieuwsbrief.
Iedere informatiespecialist die ik spreek doet zijn/haar uiterste best om een zo goed mogelijke dienstverlening te bieden aan de gebruikers binnen de eigen instelling. De meeste mensen proberen om continue beter, slimmer, goedkoper etc. te werken.
Hoe ziet de toekomst eruit voor de verschillende CCZ bibliotheken? Enerzijds zie ik donkere wolken en tegelijkertijd zie ik volop kansen. Bibliotheken hebben geen tijd meer om uitgebreid na te denken over de toekomst en een stapsgewijze aanpak met een meerjarenplanning te bedenken. De tijd dringt voor de medische bibliotheken om meerdere redenen.
Met het wegvallen van de eis dat iedere ziekenhuis een bibliotheek moet hebben[1] is in een vergelijkbare situatie in Amerika gebleken dat tussen de 36 en de 44% van alle medische bibliotheken moest sluiten[2]. Desondanks zijn er genoeg kansen voor bibliotheken. Die kansen liggen allemaal in aan de voorkant van de organisatie in de directe dienstverlening aan de gebruikers en zo dicht mogelijk bij het primaire proces van de instelling.
Dat kan alleen door de achterkant, het beheer van de collectie en alle administratieve processen te stroomlijnen en zo efficiënt mogelijk in te richten of te (laten) organiseren.
Let wel, de directe gebruikers, de dokter of de verpleegkundige aan de balie is je gebruiker. De organisatie waar je voor werkt is je klant! Bij alles wat je doet, moet je jezelf eigenlijk afvragen, wat is het nut hiervan voor de organisatie, wat draag ik nu bij aan de doelen van de organisatie!
De aangekondigde bezuinigingen in combinatie met het wegvallen van de eis om een bibliotheek of informatiespecialist te hebben, dwingen de bibliotheken om heel kritisch naar hun eigen begroting te kijken. Bij veel bibliotheken zijn de beheerskosten (personeel, ruimte en dergelijke) veel hoger dan de uitgaven aan de verschillende abonnementen en kosten voor vakliteratuur. Als de rol van de bibliothecaris dan niet heel dicht bij het primaire proces van de organisatie ligt, niet heel zichtbaar is, dan loopt de bibliothecaris in mijn ogen een groot risico.
Of er in Nederland medische bibliotheken gaan sluiten of opgeheven gaan worden? Ik hoop natuurlijk van niet, maar ik ben bang dat verschillende instellingen een dergelijk besluit de komende jaren wel gaan nemen.
Bibliothecarissen moeten echter niet denken vanuit mogelijke doemscenario’s maar denken vanuit de kansen die er ook volop zijn. De afgelopen tijd zijn er verschillende artikelen en presentaties geweest van (internationale) collega’s, waarin de trends en ontwikkelingen voor de toekomst worden geschetst.
Ik wil niet alles herhalen, maar jullie er wel op attenderen voor zover je de publicaties al niet kent. [3][4] Kern van de meeste verhalen is dat de gebruiker centraal moet staan en niet de bibliotheek, de collectie of de ‘regeltjes’.
Vanuit Ingressus stellen wij ons tot doel om bibliotheken en informatiespecialisten te helpen om hun dienstverlening te verbeteren. Dat doen wij door ons te richten op de optimalisatie van alle processen en activiteiten die liggen op het vlak tussen (elektronische) collecties en de informatiespecialist. Dat wil zeggen de achterkant (backoffice) van de organisatie.
Vanuit onze visie kan en moet de informatiespecialist zich dan meer bezig houden met de directe dienstverlening aan de verschillende gebruikersgroepen vanuit de wetenschap dat de achterkant van de bibliotheekorganisatie op orde is.
In de dagelijkse contacten met verschillende oud-collega’s in de medische bibliotheken, adviseer en attendeer ik hen en soms ook hun leidinggevenden om de bibliotheek verder te helpen. Ik probeer niet alleen diensten en producten te verkopen, maar ook mijn kennis te delen. Samen werken we zo aan een gezamenlijke toekomst.
[3] Developing the next-generation medical library / Karen Buset. Deze slideshow kon niet worden gestart. Probeer de pagina te verversen of bekijk het in een andere browser.
Bibaholic : bibliotheken als werk en hobby 